گنبد خشتی امامزاده سید محمد (ع)

گنبد خشتی یکی از بناهای قدیمی شهر مقدس‌ مشهد است که قدمت آن به دوره‌‌ تیموری می‌رسد. این مکان در يکي از گذرهاي قديمي مشهد منشعب از ميدان طبرسي به نام چهار سوق نوغان و در فاصله ۲۰۰ متری از حرم مطهر قرار دارد. اين بنا مدفن «سلطان غياث‌الدين محمد» از سادات مشهور موسوي شهر مشهد است که نسب شريفش با هفده واسطه به امام موسي بن جعفر (ع) مي‌رسد. بر روي سنگ مزارش اين چنين کتيبه شده: «مرتضي، اعظم سلطان النقباء، غياث‌الدنيا والدين، امير سلطان محمد بن سلطان النقباء بدرالمله والدين طاهر…» و در ادامه تاريخ وفاتش ماه رمضان المبارک سال ۸۳۲ه.ق آمده است.

جايگاه اجداد وي بسيار متعالي و اشخاص ذي نفوذي بوده‌اند به نحوي که در سده پنجم تا نهم هجري اداره اصلي حرم حضرت رضا (ع) را به عهده داشتند به همين علت نام آن‌ها بر روي اغلب اشياي تاريخي آستان قدس رضوي مانند کاشي‌هاي سنجري، سنگاب خوارزمشاهي و در مسجد بالا سر کتيبه شده است. ايشان در قرون هفتم تا نهم هجري نقيب سادات شهر مشهد و در سده نهم تا يازدهم هجري از جمله بزرگان اين شهر بوده اند.

گويا بنايي که بر مزار وي ساخته شده همزمان با وفاتش در زمان سلطنت شاهرخ تيموري بوده است. بنابراين قديمي‌ترين بناي مشهد پس از حرم مطهر بر جاي مانده از سادات موسوي است. علت نامگذاری به «گنبد خشتي» نيز به دليل آجري يا خشتي بودن آن بوده است. فضاي ورودي بنا از ضلع جنوبي آن وارد رواقي چهار ضلعي مي‌شود و سپس به محوطه اصلي، با چهار شاه‌‌نشين منتهي مي‌گردد. در زمان احداث بنا «سوره ملک» با خط خوش ثلث در زير پوشش داخلي، کتيبه شده، لبه‌هاي چهار ايوان نيز با سوره واقعه به قلم شيواي ريحان آراسته گرديده است. بنابر شواهد، گنبد خشتي در زمان قاجار مرمت و فضاي داخلي آن با نقاشي وکتيبه مزين شده است.

فاصله ی تقریبی از حرم مطهر رضوی: ۲۰۰ متر از طرف خروجی شیخ طبرسی
زمان تقریبی پیاده روی از حرم مطهر رضوی: ۵ دقیقه

آدرس: مشهد، ابتدای خیابان طبرسی، ۲۰۰ متر مانده به حرم امام رضا علیه السلام