آرامگاه خواجه مراد (هرثمه بن اعين)
آرامگاه منسوب به خواجه مراد یکی از اماکن زیارتی مشهد است که در ۱۳ کیلومتری شرق مشهد از مسیر جاده فریمان و در دامنه کوه واقع شده است. همچنین این آرامگاه با آرامگاه خواجه اباصلت که ۳ کیلومتر فاصله دارد. «خواجه مراد» از اصحاب خاص حضرت علي بن موسي الرضا(ع) است. با استناد به کتب معتبر شيعه نظير معاجن الائمه (باب هشتم)، تحفه المجالس، تحفه الاحباب، سفينه البحار ، نور الابصار و… چنين استنباط ميگردد، هرثمه بن اعين از محبت کامل و اخلاص شايستهاي نسبت به امام هشتم(ع) برخوردار بوده است، همچنين علامه مامقاني مولف تنقيح المقال في علم الرجال مينويسد: به رغم اين که وي راوي چگونگي شهادت حضرت رضا(ع) بود، در زمره شيعيان پاکباخته آن امام بزرگوار به شمار ميآمد که با همين اعتقاد و تفکر شيعي جان خود را از دست داد و در سال ۲۱۰ ه.ق به شهادت رسيد. برخي منابع وي را از سرداران مأمون معرفي مينمايند که از مدينه تا توس حضرت رضا(ع) را همراهي کرد و پس از شهادت آن امام اقدام به افشاگري عليه مأمون نمود.
گويا تا سال ۱۳۰۰ه.ق، بناي قابل توجهي بر فراز مدفن هرثمه بن اعين وجود نداشته زيرا مولف “مرات السفر” در عصر قاجار تنها به ابنيه مجاور آن مانند ايوان طرق و مزار خواجه اباصلت هروي در همان حدود اشاره کرده است. بناي پيشين آرامگاه شامل گنبد خانهاي به طول و عرض۳۰×۴×۴ متر با گلدستههاي کم ارتفاع مزين به کاشيکاري و ايوان بوده است که در تغيير و تحولات امروزي بنايي جديدالاحداث جاي آن را گرفته و تسهيلاتي از جمله اتاقهاي اقامت و زائرسرا، رستوران، فضاي اداري، پارکينگ و بازارچه براي زائرين و مجاوران ايجاد نمودهاند.