امام‌زاده يحيي (ع) روستای میامی

امامزاده يحيي بن حسين بن زيد (ع) از فرزندان زيد بن علي بن حسين(ع) و نواده امام زین العابدین (ع) است. نام مادرش ریطه دختر ابوهاشم عبدالله بن محمدحنفیه است که در سال ۱۰۷هجری متولد شد و علاوه بر کمالات معنوی از روحیه سلحشوری و شجاعت خاصی برخوردار بودند. عمال حکومت بنی امیه که در سرتاسر کشورهای اسلامی آن روز بر اریکه قدرت بودند و نمی توانستند وجود مرد انقلابی از سلاله پیامبراسلام (ص) را تحمل نمایند؛ لذا برای مقابله با حضرت یحیی (ع) و از میان برداشتن ایشان مصمّم گشتند و پیوسته در تعقیب ایشان بودند. بعد از شهادت پدر بزرگورشان حضرت زید (ع) به نینوا هجرت نمودند. جهت مبارزه و قیام علیه حکام اموی و از آنجا به مدائن، ری، سرخس و بیهق رفته و با یاران باوفایشان در منطقه ای از طوس با عمال اموی درگیر شدند و لشکر ایشان را منهدم و اموال آنان را به غنیمت گرفتند. در پی انتشار این خبر، فردی به نام مسلم بن اعور با هشت هزار سوار به سوی این امامزاده آمده و جنگ سختی درگرفت که تیری به پیشانی امامزاده اصابت کرد و به شهادت رسید. دلایل مدفون بودن یحیی بن زید در این بقعه فقط در افواه و السنه مردم جاری است و این ادعا شاید از باب هجرت یحیی بعد از شهادت پدر به خراسان بوده باشد.
آستان مقدس امامزاده یحیی (ع) در۵۰کیلومتری جاده مشهد به سرخس و در یک کیلومتری روستای تاریخی میامی یا میمنه می‌باشد. بنابر اسناد مکتوب روستا میامی حداقل از دوران تیموریان رونق داشته و در جغرافیای تاریخی حافظ ابرو، وقف نامه گوهرشاد به سال ۸۲۹ ق و کتیبه مدرسه نواب به تاریخ ۱۰۹۰ ق به آن اشاره شده است. ساختمان آستان مقدس امام زاده متعلق به قرن دهم هجری است و در اطراف بقعه قبوری با سنگ های سیاه بلند به ارتفاع قریب سه متر بوده که بر آن اسامی امامان شعیه و نام مدفونین به خط نسخ زیبایی نگاشته شده است. گنبدی که اکنون بر فراز آرامگاه جای دارد، نشان دهنده این است که سال های بسیاری بر آن گذشته ولی آشکار نیست که در چه سال و سده ای ساخته شده است، گنبد این آرامگاه دو پوشه و با توجه به ساختار امامزاده به سده های دهم و یازدهم عهد صفوی می رسد. این بقعه دارای ضریح زیبا و آراسته است که سه متر طول، دو متر پهنا و سه متر بلندا تا بالای شعر نبشته دارد و برجستگی گنبدی آن نیز یک چهارم متر با بریدگی نازکانه ای که پشت آن شیشه، جاسازی شده به گونه ای که سنگ قبر که در زیر شال ابریشمین ارزنده ای جای دارد دیده می شود و دو لاله نورانی و قرآن کتاب نور بر روی آن نهاده شده است.

طرح جامع توسعه اماکن اين آستانه مقدسه در محدوده‌اي به وسعت ۵۵ هکتار توسط اداره‌کل اوقاف و امور خيريه خراسان رضوي در حال اجرا مي‌باشد که در اين کاربري‌ها زائرسرا، کشتارگاه جهت نذورات، آشپزخانه عمومي، فروشگاه و محل اسکان موقت پيش‌بيني شده است. همچنين در نزديکي اين مجموعه تفريحي – زيارتي چشمه آب معدني در دامنه کوه جريان دارد. سنگفرش اطراف بناي مرکزي همواره محل اطراق مناسبي براي ارادتمندان اين امام‌زاده به شمار مي‌آيد.