شهر کلات

شهر کلات در فاصله ی ۱۴۰ کیلومتری شمال شرقی مشهد قرار گرفته است. این شهر، از شمال به وسیله تپه ماهورهای نسبتاً پست به طول ۱۸۰ کیلومتر با کشور ترکمنستان همجوار است. از جنوب به کوه هزارمسجد و شهرستان مشهد، از شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود می‌شود.

کلات در لغت به معنی ارگ، بارو و قلعه است. اهمیت این شهر به زمان نادرشاه افشار بر میگردد، چراکه نادرشاه این شهر را بخاطر قرار گرفت در میان کوه های بلند مرتبه، منطقه ای غیر قابل نفوذ در برابر هجوم دشمنان می دانست و به همین خاطر این شهر به نام کلات نادری شهرت گرفت.

منطقه کلات دارای طبیعتی خاص و متفاوت است و در آن رودها، آبشارها، باغ های میوه، زمین های کشاورزی، کوه های سنگی بلند، دره های سرسبز، مناطق حفاظت شده با گونه های متنوع گیاهی و جانوری و … قرار گرفته است.

دیدنی های شهر کلات

• آبشار ارتکند: آبشارهایی زیبا در دل کوه های سنگی بلند، واقع در چهل کیلومتری شهر کلات
• آبشار قره سو: واقع در ۵ کبلومتری جنوب غربی شهر کلات روستای قره سو
• کتیبه نادری: کتیبه ای که ۲۴ بیت در وصف نادرشاه روی آن هک شده است، واقع در ورودی شهر کلات
• بند نادری: سد یا بند ساخته شده از آجر و ساروج در دوره سلجوقیان، واقع در ۴ کیلومتری شرق شهر کلات
• مسجد کبود گنبد: یکی از بناهای تاریخی به جای مانده از دوره سلجوقی، در شهر کلات
• کاخ خورشید یا عمارت خورشید:

کارخ خورشید یا عمارت خورشید مهمترین جاذبه تاریخی کلات محسوب می شود که در سال ۱۱۵۱ هـجری قمری، به دستور نادرشاه جهت اقامت و خزانه برای جواهرات و غنایم در کلات ساخته شده است.

این بنا مربوط به سال‌های آغازین به قدرت رسیدن نادرشاه افشار می‌باشد. عملیات ساخت کاخ در تمام طول پادشاهی ادامه داشته و حتی تا آخرین سال‌های حیات نادرشاه یعنی سال ۱۱۶۰ هجری قمری در دست ساخت بوده‌است و کتیبه ی ثلث بسیار زیبای «سوره نباء» که در قسمت دور تا دور فضای گنبد نوشته شده به همین تاریخ اشاره دارد.

این کاخ در وسط باغ بزرگی قرار دارد که شامل یک بنا در سه طبقه‌است. ارتفاع آن در گذشته، حدود ۲۵ متر بوده‌است اما در حال حاضر به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع آن بیش از ۲۰ متر نیست. طبقه اول آن ۸ ضلعی است که آن را روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم بر پا کرده‌اند.ورودی‌های کاخ، در اضلاع هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی کاخ منتهی می‌شود.

این کاخ مجموعاً دارای ۱۲ اتاق است که داخل هراتاق نیز تزئیناتی از نقاشی و گچ‌بری دیده می‌شود. تا چند دهه پیش در میان این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز وجود داشت. در وسط این بنای هشت ضلعی، برج استوانه ای مانند، در دو طبقه قرار دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده‌است. زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره‌دار ساختمان است.